| |
 framburður |
| |  beyging |
| | 1 |
| |
| | komast áfram á fótunum | | | dæmi: hún gengur alltaf í skólann | | | dæmi: barnið er byrjað að ganga | | | dæmi: við göngum oft okkur til hressingar | | | dæmi: hermennirnir gengu í takt | | | dæmi: gekkst þú ekki á jökulinn? | | | ganga um gólf |
|
| | 2 |
| |
| | (um vél, klukku, mótor o.fl.) starfa, virka | | | dæmi: gamla úrið gengur ennþá |
|
| | 3 |
| |
| | (um samgöngutæki) vera í reglulegum ferðum | | | dæmi: bátur gengur reglulega út í eyna | | | dæmi: strætó hættir að ganga á miðnætti |
|
| | 4 |
| |
| | ganga langt | | |
| | teygja sig langt, gera of mikið (af e-u) | | | dæmi: hún gengur of langt í þjálfun líkamans |
|
|
| | 5 |
| |
| | hafa vissan framgang, takast, heppnast | | | a | | |
| | frumlag: nefnifall | | | dæmi: hvernig gengur? | | | dæmi: verkið hefur gengið ágætlega | | | dæmi: hreinsunarstarfið gekk vel |
| | | b | | |
| | frumlag: þágufall | | | dæmi: honum gekk vel í prófinu | | | dæmi: hvernig gengur þér? | | | dæmi: mér gengur hægt með ritgerðina |
|
|
| | 6 |
| |
| | vera nógu gott, hæfa | | | dæmi: það gengur ekki að hann mæti alltaf of seint |
|
| | 7 |
| |
| | ganga + að | | |
| | ganga að eiga <hana> | | |
| | ganga í hjónaband með <henni>, giftast <henni> (oftast notað um karlmann) |
| | | ganga að <skilmálunum> | | |
| | beygja sig undir, samþykkja skilmálana |
|
|
|
| | 8 |
| |
| | ganga + af | | |
| | það gengur <hálfur metri> af | | |
| | hálfur metri verður afgangs | | | dæmi: það gekk ekki einn biti af steikinni |
| | | ganga af <honum> dauðum | | |
| | drepa hann | | | dæmi: hann er að ganga af mér dauðri með þessum kvörtunum |
|
|
|
| | 9 |
| |
| | ganga + aftur | | |
| | ganga aftur | | |
| | vera á sveimi sem draugur |
|
|
|
| | 10 |
| |
| | ganga + á | | |
| | a | | |
| | ganga á <hana> | | |
| | spyrja hana ákveðið, stöðugt |
|
| | | b | | |
| | ganga á <birgðirnar> | | |
| | | það gengur á <eldsneytið> | | |
|
| | | c | | |
| | það gengur <mikið> á | | |
| | það er mikið um að vera | | | dæmi: hvað gengur hér á? | | | dæmi: það gekk mikið á í íþróttahöllinni á laugardaginn |
|
|
|
|
| | 11 |
| |
| | ganga + (á) eftir | | |
| | ganga á eftir <honum> | | |
| | a | | |
| | fylgja honum eftir, fara í kjölfar hans |
| | | b | | |
| | knýja á hann, biðja hann mikið (um e-ð) | | | dæmi: ég þurfti ekki að ganga lengi á eftir henni að koma með mér í leikhús |
|
|
|
|
| | 12 |
| |
|
| | 13 |
| |
| | ganga + eftir | | |
| | <þetta> gengur eftir | | |
| | þetta verður, rætist | | | dæmi: hana hafði lengi dreymt um að fara til Sviss og það gekk eftir |
|
|
|
| | 14 |
| |
| | ganga + fram | | |
| | a | | |
| | ganga hart fram | | |
| | sýna dug, góða framgöngu | | | dæmi: foreldrarnir gengu hart fram í því að leikvöllurinn yrði lagfærður |
|
| | | b | | |
| | <þetta> nær fram að ganga | | |
| | þetta nær í gegn, er samþykkt | | | dæmi: frumvarpið náði ekki fram að ganga |
|
| | | c | | |
| | <nesið> gengur fram <í fjörðinn> | | |
| | nesið skagar fram/út í fjörðinn |
|
|
|
|
| | 15 |
| |
| | ganga + fram af | | |
| | ganga fram af <henni> | | |
| | gera hana hneykslaða og forviða | | | dæmi: hann gekk fram af mér með þessu tali |
|
|
|
| | 16 |
| |
| | ganga + fram hjá | | |
| | ganga fram hjá <honum> | | |
| | gefa honum ekki tækifæri, sniðganga hann | | | dæmi: þegar skáldverk eru tilnefnd má ekki ganga fram hjá þessum ágæta höfundi |
|
|
|
| | 17 |
| |
| | ganga + frá | | |
| | a | | |
| | ganga frá | | |
| | láta allt á sinn stað, koma öllu í lag | | | dæmi: við gengum frá eftir matinn | | | dæmi: það á eftir að ganga frá í eldhúsinu |
| | | ganga frá <þessu> | | |
| | láta þetta á sinn stað, koma þessu í rétt horf | | | dæmi: hann gekk vel frá verkfærunum | | | dæmi: hún gekk frá pappírunum eftir sig | | | dæmi: það á eftir að ganga frá samningnum | | | dæmi: festið saman peysuna og gangið frá öllum endum | | |  frágenginn |
| | | ganga frá lausum endum | | |
|
| | | b | | |
| | ganga frá <honum> | | |
| | gjörsigra hann, láta hann liggja (eftir t.d. áflog) |
|
|
|
|
| | 18 |
| |
| | ganga + fyrir | | |
| | a | | |
| | ganga fyrir (öðrum) | | |
| | hafa forgang, mega fara fyrstur | | | dæmi: nemendur með góðar einkunnir ganga fyrir | | | dæmi: þau létu baðherbergið ganga fyrir öðrum innréttingum |
|
| | | b | | |
| | bíllinn gengur fyrir <rafmagni> | | |
| | bíllinn notar rafmagn sem eldsneyti |
|
|
|
|
| | 19 |
| |
| | ganga + í | | |
| | a | | |
| | ganga í <svona fötum> | | |
| | nota svona föt | | | dæmi: hún gengur alltaf í gallabuxum |
|
| | | b | | |
| | ganga í <málið> | | |
| | snúa sér að því að leysa málið |
|
|
|
|
| | 20 |
| |
| | ganga + í gegnum | | |
| | ganga í gegnum <erfiða reynslu> | | |
| | upplifa erfiða reynslu | | | dæmi: hann hefur þurft að ganga í gegnum margt um dagana |
|
|
|
| | 21 |
| |
| | ganga + nærri | | |
| | ganga nærri sér | | |
| | leggja of mikið á sig | | | dæmi: hún hefur gengið mjög nærri sér með allri þessari vinnu |
|
|
|
| | 22 |
| |
| | ganga + til | | |
| | <honum> gengur gott eitt til | | |
| | hann hafði gott eitt í hyggju |
| | | hvað gengur <henni> til? | | |
| | hvað hefur hún í hyggju? hver er tilgangur hennar (með þessu)? | | | dæmi: hver var þessi maður og hvað gekk honum til? |
|
|
|
| | 23 |
| |
| | ganga + um | | |
| | ganga <hljóðlega> um (húsið) | | |
| | hegða sér, fara hljóðlega | | | dæmi: gestir eru beðnir að ganga snyrtilega um |
|
|
|
| | 24 |
| |
| | ganga + upp | | |
| | <dæmið> gengur upp | | |
| | tölurnar í dæminu stemma | | | dæmi: það var erfitt að láta rekstrarreikningana ganga upp |
| | | <þetta> gengur (ekki) upp | | |
| | þetta hentar (ekki), passar (ekki) | | | dæmi: það gengur ekki upp að allir séu í fríi í júlí |
|
|
|
| | 25 |
| |
|
| | 26 |
| |
| | ganga + út á | | |
| | <kenningin> gengur út á <þetta> | | |
| | kenningin felur þetta í sér, þetta er aðalinntak kenningarinnar |
|
|
|
| | 27 |
| |
| | ganga + út frá | | |
| | ganga út frá <þessu> | | |
| | gera ráð fyrir þessu, búast fyrirfram við þessu | | | dæmi: námsefnið gengur út frá vissri kunnáttu nemenda |
|
|
|
| | 28 |
| |
| | ganga + úti | | |
| | ganga úti | | |
| | (um kindur og hesta) vera stöðugt utandyra | | | dæmi: hestarnir ganga úti |
|
|
|
| | 29 |
| |
| | ganga + yfir | | |
| | a | | |
| | <óveðrið> gengur yfir | | |
| | óveðrinu linnir | | | dæmi: þeir fóru ekki út fyrr en veðrið var gengið yfir |
|
| | | b | | |
| | <flóðbylgja> gengur yfir <landið> | | |
| | flóðbylgja fer yfir landið |
|
| | | c | | |
| | það gekk (alveg) yfir <mig> | | |
| | ég fylltist undrun og vandlætingu, ég var alveg gáttuð |
|
|
|
|
| | gangast |
| | genginn |
| | gangandi |
