|
framburður |
| beyging |
| 1 |
|
| fallstjórn: þágufall | | gera snögga hreyfingu | | dæmi: skylmingamennirnir brugðu sverðum sínum |
|
| 2 |
|
| fallstjórn: þágufall | | bregða sér <burt> | |
| fara, skreppa burt | | dæmi: þau brugðu sér til Stokkhólms um helgina | | dæmi: hann brá sér í bíó |
|
|
| 3 |
|
| fallstjórn: þágufall | | fara í (búning, gervi, hlutverk) | | dæmi: hann bregður sér stundum í gervi jólasveinsins | | dæmi: hún brá sér í hlutverk heimsku ljóskunnar |
|
| 4 |
|
| frumlag: þágufall | | verða hverft við, verða bilt við, kippast til | | dæmi: mér brá þegar ég sá reikninginn | | dæmi: láttu þér ekki bregða þótt hann hafi fitnað | | <mér> bregður í brún |
|
| 5 |
|
| fallstjórn: þágufall | | gera (e-m) bilt við, hverft við | | dæmi: hættu að bregða henni sífellt | | bregða fæti fyrir <hana> | |
| a | |
| rétta út fótinn svo að hún detti |
| | b | |
| trufla áform hennar, baka henni vandræði |
|
|
|
| 6 |
|
| fallstjórn: þágufall | | breyta (e-u) | | bregða litum | |
| skipta litum, verða fölur eða rjóður |
| | bregða (ekki) vana sínum | |
| breyta (ekki) vana sínum | | dæmi: hann brá ekki vana sínum og heimsótti okkur um jólin |
| | það bregður til <sunnanáttar> | |
| það skiptir yfir í sunnanátt |
|
|
| 7 |
|
| bregða + á | |
| bregða á leik | |
| a | |
| leika sér, hlaupa um og ærslast |
| | b | |
|
| | bregða á það ráð að <fara með bæn> | |
|
|
|
| 8 |
|
| bregða + fyrir | |
| <þessu> bregður fyrir | |
| frumlag: þágufall | | þetta birtist, er séð í stutta stund | | dæmi: iðulega brá fyrir eldingum | | dæmi: skólastjóranum bregður oft fyrir á göngunum |
| | bregða fyrir sig <frönsku> | |
| grípa til frönsku | | dæmi: leikarinn getur brugðið fyrir sig mörgum ólíkum röddum |
|
|
|
| 9 |
|
| bregða + upp | |
| fallstjórn: þágufall | | sýna (í bókarsíðu, á vegg) | | dæmi: forstjórinn brá upp línuriti af hagnaði ársins | | dæmi: bókarhöfundur bregður upp hrífandi mynd af söngvaranum |
|
|
| 10 |
|
| bregða + út af | |
| það má ekkert út af bregða | |
| ekkert má fara úrskeiðis, ekkert má út af bera |
|
|
|
| 11 |
|
| bregða + við | |
| bregða við | |
| sýna viðbrögð | | dæmi: við brugðum skjótt við og hjálpuðum nágrönnunum |
| | <þá> bregður svo við | |
| þá gerist það óvænta | | dæmi: þá brá svo við að tröllið varð að steini | | dæmi: eftir þetta brá svo við að honum batnaði |
|
|
|
| 12 |
|
| bregða + yfir | |
| bregða yfir sig <sjali> | |
| setja sjal á herðarnar (á ferð, í flýti) |
|
|
|
| orðasambönd: |
| það getur brugðið til beggja vona |
|
| það getur farið á hvorn veginn sem er |
|
| bregðast |
| brugðið |
| brugðinn |