|
framburður |
| beyging |
| 1 |
|
| fallstjórn: þolfall | | taka við (e-u), öðlast (e-ð) | | dæmi: hún fékk bók í afmælisgjöf | | dæmi: hann fær tímaritið sent heim | | dæmi: ég ætla að fá fjögur rúnnstykki | | dæmi: þeir fengu peninga að láni | | dæmi: nemendurnir fá langt jólafrí | | dæmi: við fengum aðstoð við að mála stofuna | | dæmi: hann fékk flensu í vetur |
|
| 2 |
|
| fallstjórn: þágufall + þolfall | | láta (e-n) hafa (e-ð), rétta (e-ð) að (e-m) | | dæmi: ég fékk honum bréfið |
|
| 3 |
|
| fallstjórn: þágufall + þolfall | | taka sér (e-ð), afla sér (e-s) fyrir sjálfan sig | | fá sér sæti | |
| setjast niður | | dæmi: komdu inn og fáðu þér sæti |
| | fá sér <mat> | |
| taka sér mat og borða | | dæmi: hann fékk sér glas af vatni | | dæmi: við fengum okkur hressingu á leiðinni |
| | fá sér <nýjan bíl> | |
| kaupa sér nýjan bíl | | dæmi: hún fær sér föt í hverri viku |
|
|
| 4 |
|
| háttarsögn, merkir leyfi; mega | | dæmi: börnin fengu að vaka lengi um kvöldið | | dæmi: við fengum að prófa hljóðfærin | | dæmi: hún fær bráðum að kynnast starfinu í frystihúsi |
|
| 5 |
|
| háttarsögn, merkir getu; geta | | dæmi: ég fæ ekki séð neitt vandamál hér | | fá <þessu> framgengt | |
| áorka þessu, koma þessu til leiðar |
|
|
| 6 |
|
| fá + af | |
| með spurningu eða neitun | | fá (ekki) af sér <að gera þetta> | |
| hafa ekki geð eða hjarta í sér til þess | | dæmi: ég fékk ekki af mér að skilja kettlinginn eftir einan heima |
|
|
|
| 7 |
|
| fá + á | |
| <þetta> fær á <mig> | |
| þetta veldur mér ónotum, mér bregður við þetta | | dæmi: fréttin um brunann fékk mjög á þorpsbúana |
| | fá á baukinn | |
|
|
|
| 8 |
|
| fá + fyrir | |
| fallstjórn: þolfall | | fá <laun> fyrir <vinnuna> | |
| dæmi: þau fengu væna upphæð fyrir bílinn |
| | fá fyrir ferðina | |
| fá skammir eða refsingu | | dæmi: sá sem rispaði bílinn minn skal fá fyrir ferðina |
| | fá fyrir hjartað | |
| fá verk eða veikindi í hjartað |
|
|
|
| 9 |
|
| fá + inni | |
| fá inni | |
| komast inn (í skóla), komast að á gistihúsi, fá húsaskjól |
| | fá inni <á gistihúsi> | |
| fá gistingu, húsaskjól | | dæmi: María og Jósef fengu inni í fjárhúsinu |
|
|
|
| 10 |
|
| fá + í | |
| fallstjórn: þolfall | | fá <mann> í <smíðina> | |
| tryggja sér hann til að annast smíðina | | dæmi: hann fékk pípara í að tengja ofnana |
|
|
|
| 11 |
|
| fá + ofan af | |
| fallstjórn: þolfall | | fá <hana> ofan af <þessu> | |
| reyna að láta hana hætta við þetta | | dæmi: hún fékk hann ofan af því að flytja úr landi |
|
|
|
| 12 |
|
| fá + til | |
| fá <hana> til <verksins> | |
| tryggja sér hana til að annast verkið | | dæmi: við fengum garðyrkjumann til að fella tréð |
| | fá sig ekki til <þess> | |
| hafa ekki geð eða hjarta í sér til þess | | dæmi: hann fékk sig ekki til að ávíta hana |
|
|
|
| 13 |
|
| fá + til baka | |
| fallstjórn: þolfall | | fá <100 krónur> til baka | |
| fá greiðslu til baka (t.d. frá afgreiðslumanni) | | dæmi: ég fékk fullt af smápeningum til baka í búðinni |
|
|
|
| 14 |
|
| fá + upp úr | |
| fallstjórn: þolfall | | fá <upplýsingar> upp úr <honum> | |
| fá frá honum upplýsingar | | dæmi: ég reyndi að fá upp úr henni uppskriftina að kökunni |
|
|
|
| 15 |
|
| fá + út | |
| fallstjórn: þolfall | | fá <vissa upphæð> út | |
| fá vissa upphæð greidda út í hönd, greidda strax |
| | fá út <tölu> | |
| fá tölu sem útkomu úr dæmi | | dæmi: ég lagði saman tölurnar og fékk út 60 |
|
|
|
| 16 |
|
| fá + út úr | |
| fallstjórn: þolfall | | fá <eitthvað> út úr <þessu> | |
| fá útrás, nautn við þetta | | dæmi: hvað vill maður fá út úr ástarsambandi? |
|
|
|
| fást |