| |
 framburður |
| | óákveðið fornafn |
| | form: hvorugkyn |
| | 1 |
| |
| | sérstætt | | | um hluti eða fyrirbæri, oft óskilgreind: hvert eitt og einasta af því sem vísað er til eða búast má við | | | dæmi: allt hér inni er svolítið gamaldags | | | dæmi: - sæl, hvað er að frétta? - allt gott | | | dæmi: hann tók til hráefnið og blandaði svo öllu saman í stórri skál | | | dæmi: íbúðin var falleg og þar var allt til alls | | | dæmi: þeim gekk vel í öllu sem þau tóku sér fyrir hendur | | |  allir |
|
| | 2 |
| |
| | hliðstætt, nafnorðið (oftast) með greini | | | um tiltekinn hlut, afmarkað fyrirbæri, tímabil o.s.frv.: í heild | | | dæmi: ertu búinn að lesa allt blaðið? | | | allur |
|
| | 3 |
| |
| | hliðstætt, nafnorðið (oftast) án greinis | | | hvers kyns, það sem tilheyrir einhverju (t.d. hlut, safni eða fyrirbæri) í heild sinni | | | dæmi: ég er orðin þreytt á öllu nöldri | | | allur |
|
| | 4 |
| |
| | sem atviksorð | | | alveg; algjörlega | | | dæmi: við gætum þá allt eins farið strax á morgun | | | dæmi: allt fram yfir miðja 20. öld voru hér bara mýrar | | | dæmi: ég er allt annar maður eftir að ég grenntist svona | | | dæmi: nýi bíllinn er allt öðruvísi en sá gamli |
|
| | 5 |
| |
| | form: þágufall | | | sem atviksorð | | | með miðstigi lýsingarorða eða atviksorðs: talsvert, í samanburði við eitthvað annað: miklu | | | dæmi: það var slæmt að týna töskunni en öllu verra að tapa því sem var í henni |
|
| | 6 |
| |
| | form: eignarfall | | | sem atviksorð | | | samanlagt | | | dæmi: alls kostaði þetta næstum tíu þúsund krónur |
|
| | 7 |
| |
| | form: eignarfall | | | sem atviksorð | | | til áherslu með neitun (eða orði sem felur í sér neitun) | | | dæmi: Rauðhetta mátti alls ekki fara út af stígnum | | | dæmi: það má alls enginn koma inn fyrr en ég kalla | | | dæmi: elsti bróðirinn kom alls óvænt frá útlöndum |
|
| | allt og sumt |
| |
| | það eina | | | dæmi: allt og sumt sem við þurfum að gera í dag er að skrifa nokkur bréf |
|
| | fyrir öllu |
| |
| | mikilvægara en allt annað | | | dæmi: það er fyrir öllu að fólk komist heim heilu og höldnu |
|
| | í allt |
| |
| | samtals, samanlagt | | | dæmi: hvað eru ljósmyndirnar margar í allt? |
|
| | í einu og öllu |
| |
| | í öllum atriðum, algjörlega | | | dæmi: þú verður að fara í einu og öllu eftir leiðbeiningunum |
|
| | í öllu falli |
| |
| | að minnsta kosti | | | dæmi: hún er í öllu falli ekki lengur hér í húsinu |
|
| | með öllu <bannað, óleyfilegt> |
| |
| | algjörlega <bannað, óleyfilegt> | | | dæmi: þjónustunni var hætt með öllu | | | dæmi: vegurinn er með öllu ófær fólksbílum |
|
| | þrátt fyrir allt |
| |
| | samt sem áður, hvað sem öllu líður | | | dæmi: þau héldu að þau gætu þrátt fyrir allt lokið verkinu á réttum tíma |
|
| | allur |
