| |
 framburður |
| |  beyging |
| | form: hvorugkyn |
| | 1 |
| |
| | 3. persóna; vísar til nafnorðs (eða nafnliðar) í hvorugkyni eintölu | | | dæmi: barnið meiddi sig og nú grætur það hástöfum | | | dæmi: gólfið verður mjög hált þegar það er blautt | | | dæmi: borðið er svo kámugt - viltu þurrka af því fyrir mig? |
|
| | 2 |
| |
| | 3. persóna; vísar til aukasetningar eða setningarliðar (sem aukafrumlag eða -andlag o.fl.) | | | dæmi: það er ekki sanngjarnt að við þurfum alltaf að vaska upp | | | dæmi: ég sakna þess mjög að geta ekki lengur gengið heim | | | dæmi: það eru sex strákar og níu stelpur í bekknum | | | dæmi: myndin byrjar klukkan átta, er það ekki? | | | dæmi: það voru dregnir út þrír vinningar í happdrættinu | | | dæmi: það hefur einhver stolið hjólinu mínu |
|
| | 3 |
| |
| | ábendingarfornafn; með fallorði í hvorugkyni eintölu eða eitt sér, oft með aukasetningu | | | dæmi: það verkefni sem dómnefndinni líst best á fær styrkinn | | | dæmi: bláber eru það besta sem ég fæ | | | dæmi: þeir lugu öllu því sem þeir sögðu í viðtalinu í gær | | | dæmi: vegna þess sem ég sagði þér í símann |
|
| | 4 |
| |
| | merkingarlaust gervifrumlag í upphafi setninga um veður, ástand, tíma o.þ.h., frumlagslausra þolmyndarsetninga o.fl. | | | bara nefnifall og eingöngu fremst í setningu | | | dæmi: það rignir oft mikið á haustin | | | dæmi: það er kalt í tjaldinu | | | dæmi: það er orðið áliðið | | | dæmi: það fjölgaði um einn starfsmann á árinu | | | dæmi: það var sungið og spilað langt fram á nótt |
|
| | 5 |
| |
| | í ýmsum föstum orðasamböndum | | | það er nú það | | |
| | einkum notað í samtölum á undan óþægilegum tíðindum | | | dæmi: hvar er tertan? -- það er nú það, það varð smá slys og hún er ónýt |
| | | það sem af er <árinu> | | |
| | þar til nú, hingað til, sá tími sem liðinn er (af ákveðnu tímabili) | | | dæmi: það sem af er þessu ári hefur veðrið verið mjög gott | | | dæmi: þeim hefur gengið vel á mótinu það sem af er |
| | | þá það | | |
| | allt í lagi (þegar eitthvað er samþykkt treglega) |
| | | <rétt> í því | | |
| | um leið, í sömu andrá | | | dæmi: þau komu rétt í því að við vorum að fara |
|
|
| | 6 |
| |
| | niðrandi | | | tiltekinn en ótilgreindur hópur af fólki | | | dæmi: það þykist eitthvað fínna en aðrir, það á Brekku |
|
| | 7 |
| |
| | sem atviksorð | | | svo, nógu | | | dæmi: bókin er ekki það skemmtileg að ég nenni að lesa hana aftur |
|
