| |
 framburður |
| |  beyging |
| | 1 |
| |
| | vera í láréttri stellingu | | | dæmi: hún liggur í rúminu | | | dæmi: kötturinn lá á mottunni | | | dæmi: við lágum í grasinu og horfðum upp í himininn | | | liggja á grúfu | | | liggja veikur | | | hér liggur <hann> | | |
|
|
| | 2 |
| |
| | (um flata hluti eða hluti á hliðinni) vera í flatri stöðu | | | dæmi: bókin liggur opin á borðinu | | | dæmi: hálsfestin lá á botni skúffunnar | | | dæmi: fötin lágu á gólfinu |
|
| | 3 |
| |
| | (um veg, leið) hafa staðsetningu eða stefnu, vera staðsettur | | | dæmi: vegurinn lá eftir dalnum | | | dæmi: gatan liggur í hálfhring | | | <halda> sem leið liggur | | |
|
|
| | 4 |
| |
| | liggja + að | | |
| | a | | |
| | <Danmörk> liggur að <Þýskalandi> | | |
| | Danmörk á landamæri að Þýskalandi |
|
| | | b | | |
| | láta að því liggja | | |
| | gefa það í skyn, gefa það til kynna | | | dæmi: látið var að því liggja að fjárveitingin hafi verið ólögleg |
|
|
|
|
| | 5 |
| |
| | liggja + á | | |
| | a | | |
| | <mér> liggur á | | |
| | frumlag: þágufall | | | ég er að flýta mér | | | dæmi: honum lá ekkert á að fara heim |
| | | <henni> liggur lífið á | | | það liggur (ekki) á <þessu> |
| | | b | | |
| | það liggur <vel> á <honum> | | |
|
| | | c | | |
| | liggja á eggjum | | |
| | (um fugl) vera á eggjum í hreiðri |
|
| | | d | | |
| | liggja á <peningunum> | | |
| | láta þá ekki frá sér, halda fast í þá |
|
|
|
|
| | 6 |
| |
| | liggja + eftir | | |
| | það liggur <mikið> eftir <hana> | | |
| | hún á mörg verk að baki (t.d. bækur, kvæði) |
|
|
|
| | 7 |
| |
| | liggja + frammi | | |
| | <eyðublaðið> liggur frammi | | |
| | eyðublaðið er aðgengilegt (á opinberum stað) |
|
|
|
| | 8 |
| |
| | liggja + fyrir | | |
| | a | | |
| | liggja fyrir | | |
| | liggja í rúminu (vegna veikinda eða til að hvíla sig) |
|
| | | b | | |
| | liggja fyrir dauðanum | | |
| | bíða fársjúkur eftir að deyja |
|
| | | c | | |
| | það liggur fyrir að <ákveða þetta> | | |
| | það er úrlausnarefni að ákveða þetta, það stefnir í það |
| | | það liggur ekkert fyrir um <þetta> | | |
|
| | | d | | |
| | <þetta> á fyrir <henni> að liggja | | |
| | þetta mun koma fyrir hana, framtíðin ber þetta í skauti sér | | | dæmi: það átti ekki fyrir honum að liggja að koma til Ameríku |
| | | <þetta> liggur fyrir <honum> | | |
| | þetta kemur fyrir hann í framtíðinni, þetta verða örlög hans | | | dæmi: við vissum ekki að þetta lægi fyrir okkur |
|
| | | e | | |
| | <þetta> liggur opið fyrir <honum> | | |
| | hann á auðvelt með þetta, að læra þetta |
|
|
|
|
| | 9 |
| |
| | liggja + í | | |
| | a | | |
| | | b | | |
| | liggja í bókum | | |
| | gefa bóklestri mikinn tíma og áhuga |
|
| | | c | | |
| | | d | | |
| | liggja í því | | |
| | fá skell, bíða ósigur, verða undir | | | dæmi: þar lástu í því! |
|
| | | e | | |
| | þannig liggur í því | | |
| | þannig er málið vaxið, þannig er það | | | dæmi: þannig lá í því að þeir ætluðu að hittast um kvöldið |
|
| | | f | | |
| | | g | | |
| | <þetta> liggur í því | | |
| | þetta er fólgið í því | | | dæmi: þrautin lá í því að hann átti að drepa hættulegan dreka |
|
| | | h | | |
| | <spenna> liggur í loftinu | | |
| | spenna er í andrúmsloftinu |
|
|
|
|
| | 10 |
| |
| | liggja + með | | |
| | liggja með <henni> | | |
| | hafa kynmök við hana, leggjast með henni |
|
|
|
| | 11 |
| |
| | liggja + niðri | | |
| | <starfsemin> liggur niðri | | |
| | starfsemin er ekki í gangi | | | dæmi: flugsamgöngur lágu niðri í óveðrinu |
|
|
|
| | 11 |
| |
| | liggja + nærri | | |
| | það lá nærri <öngþveiti> | | |
| | það var komið nálægt öngþveiti, öngþveiti varð næstum | | | dæmi: það lá nærri að hann æki út af |
|
|
|
| | 12 |
| |
| | liggja + undir | | |
| | a | | |
| | | b | | |
| | <viðurinn> liggur undir skemmdum | | |
| | hann er við það að skemmast |
|
|
|
|
| | 12 |
| |
| | liggja + til | | |
| | <sterk rök> liggja til <þess> | | |
| | sterk rök eru fyrir því | | | dæmi: margar ástæður liggja til þess að salurinn er heppilegur |
|
|
|
| | 13 |
| |
|
| | 14 |
| |
| | liggja + við | | |
| | a | | |
| | <þetta> liggur beint við | | |
| | þetta er augljóst, nærtækt, hentugt | | | dæmi: það lá beint við að spyrja bóndann til vegar |
|
| | | b | | |
| | <mér> liggur við <köfnun> | | |
| | frumlag: þágufall | | | ég er alveg að kafna |
| | | það lá við <árekstri> | | |
| | það varð næstum árekstur | | | dæmi: það lá við að hann missti jafnvægið |
| | | það lá við sjálft að <hann félli útbyrðis> | | |
| | hann féll næstum útbyrðis, minnstu munaði að ... |
|
| | | c | | |
| | það liggja <háar sektir> við <brotinu> | | |
| | sá fær háa sekt sem fremur slíkt brot |
|
| | | d | | |
| | ef / þegar mikið liggur við | | |
| | ef þess nauðsynlega þarf, ef aðstæður krefjast þess, ef í hart fer | | | dæmi: ef mikið lá við afgreiddi eigandinn sjálfur í búðinni |
|
| | | e | | |
|
|
|
| | 16 |
| |
| | liggja + yfir | | |
| | liggja yfir <þessu> | | |
| | skoða þetta vandlega | | | dæmi: hann lá lengi yfir heimadæmunum |
|
|
|
| |
orðasambönd: |
| | láta ekki sitt eftir liggja |
| |
| | taka þátt í skyldustörfum |
|
| | það liggur í augum uppi |
| |
|
