| |
 framburður |
| | 1 |
| |
| | notað til undirstrika að átt er við einmitt þann eða það sem vísað er til, oft andspænis öðrum | | | dæmi: hann þolir illa að aðrir fái meiri athygli en hann sjálfur | | | dæmi: móttökurnar komu jafnvel útgefandanum sjálfum á óvart | | | dæmi: gestirnir fengu hjónarúmið en við sváfum sjálf á dýnu á gólfinu | | | dæmi: sjálf hafði hún aldrei komið til Parísar áður |
|
| | 2 |
| |
| | hliðstætt | | | (einkum um fólk, sérstaklega þá sem gegna virðingar- og valdastöðum) hann í eigin persónu | | | dæmi: sjálfur páfinn var viðstaddur messuna | | | dæmi: sjálft þjóðskáldið hefði ekki komist betur að orði |
|
| | 3 |
| |
| | sjálfan sig | | | (í afturbeygingu) einmitt sig (en ekki einhvern annan; yfirleitt ekki notað ef aðeins afturbeyging kemur til greina) | | | dæmi: hann heilsaði og kynnti sjálfan sig | | | dæmi: ég greiddi öllum stelpunum en gleymdi svo að greiða sjálfri mér | | | dæmi: þau gera alltaf mestar kröfur til sjálfra sín | | | dæmi: hann leit ekki á sjálfan sig sem atvinnusöngvara þótt hann syngi oft á mannamótum |
|
| | 4 |
| |
| | í blótsyrðum | | | dæmi: fjandinn sjálfur! | | | dæmi: hvern fjárann sjálfan á þetta að þýða |
|
| |
orðasambönd: |
| | af sjálfu sér |
| |
| | sjálfkrafa | | | dæmi: deilurnar leystust bara af sjálfu sér |
|
| | í sjálfu sér |
| |
| | sem slíkur eða slíkt; í rauninni | | | dæmi: atburðurinn var í sjálfu sér ósköp hversdagslegur | | | dæmi: í sjálfu sér hafði hún þegar gert alveg nóg |
|
| | vera ekki með sjálfum sér |
| |
|
| | það segir sig sjálft |
| |
| | það er augljóst eða sjálfsagt | | | dæmi: það segir sig sjálft að ekki er hægt að reka fyrirtækið lengi með tapi |
|
