|
framburður |
| beyging |
| 1 |
|
| stunda vinnu, starfa | | dæmi: hann vinnur á hóteli | | dæmi: hún vann í banka | | dæmi: hann vinnur sem sölumaður | | dæmi: hún vinnur við að hanna föt | | vinna eins og skepna | | vinna í fiski | | vinna utan heimilis | | vinna úti |
|
| 2 |
|
| fallstjórn: þolfall | | gera, framkvæma (e-ð) | | dæmi: þeir unnu mikið afrek | | dæmi: hún hefur unnið gott starf hjá fyrirtækinu | | dæmi: ritgerðin er vel unnin | | dæmi: mýsnar unnu tjón á heyinu |
|
| 3 |
|
| fallstjórn: (þágufall +) þolfall | | gera (e-m e-ð) | | dæmi: þau vinna samfélaginu mikið gagn | | dæmi: þjófarnir unnu margvíslegt tjón |
|
| 4 |
|
| fallstjórn: þolfall | | búa til (e-ð) úr hráefni | | dæmi: afli skipanna er unninn í landi |
|
| 5 |
|
| fallstjórn: þolfall | | verða fremstur í keppni, sigra (e-ð/e-ð) | | dæmi: hann vann skíðastökkið | | dæmi: hún vann gullverðlaun | | dæmi: ég hef aldrei unnið í happdrætti | | vinna sigur | | það er <fátt> unnið með <þessu> | |
| það er lítið gagn af þessu | | dæmi: hvað er unnið með því að rækta skóg? |
|
|
| 6 |
|
| vinna + að | |
| vinna að <verkefninu> | |
| starfa í verkefninu | | dæmi: unnið er að viðgerð á veginum |
|
|
|
| 7 |
|
| vinna + af | |
| vinna af sér <fjóra tíma> | |
| vinna þessa tíma fyrirfram, eiga þá inni |
|
|
|
| 8 |
|
| vinna + á | |
| a | |
| vinna á | |
| venjast vel, verða viðkunnanlegri með tímanum | | dæmi: bókin er leiðinleg í byrjun en hún vinnur á |
|
| | b | |
| <hnífurinn> vinnur ekki á <kjötinu> | |
| hann ræður (ekki) við (að skera sundur) kjötið |
|
|
|
|
| 9 |
|
| vinna + fyrir | |
| vinna fyrir <sér> | |
| vinna til að framfleyta sér | | dæmi: hún vann fyrir sér við saumaskap |
| | vinna fyrir <kaupi> | |
|
|
|
| 10 |
|
| vinna + gegn | |
| vinna gegn <hagsmunum ríkisins> | |
| skemma fyrir hagmunum þess |
|
|
|
| 11 |
|
| vinna + inn | |
| vinna sér inn <peninga> | |
| fallstjórn: þágufall + þolfall | | vinna og fá peninga í laun, þéna peninga |
| | vinna sér inn fyrir <ferðalagi> |
|
|
| 12 |
|
| vinna + í | |
| a | |
| | b | |
| vinna í <vandamálinu> | |
| vera að reyna að leysa málið | | dæmi: eigendurnir eru að vinna í því að bæta reksturinn |
|
|
|
|
| 13 |
|
| vinna + til | |
| vinna til <verðlauna> | |
| hljóta verðlaun | | dæmi: hann vann til þrennra verðlauna á Ólympíuleikunum |
| | vilja allt til vinna | |
| vera tilbúinn að leggja mikið á sig | | dæmi: kvikmyndastjörnurnar vilja allt til vinna til að halda unglegu útliti sinu |
| | það er til mikils að vinna | |
| það er mikill ávinningur í húfi |
|
|
|
| 14 |
|
| vinna + upp | |
| fallstjórn: þolfall | | a | |
| vinna upp <töfina> | |
| vinna hraðar eða meira, sem nemur því sem töfin olli |
|
| | b | |
| vinna sig upp | |
| komast í hærri stöðu | | dæmi: hún byrjaði sem sendill hjá fyrirtækinu en hefur unnið sig upp í deildarstjóra |
|
|
|
|
| 15 |
|
| vinna + úr | |
| a | |
| vinna <lyf> úr <plöntunni> | |
| búa til lyf úr plöntunni | | dæmi: sykur er unninn úr sykurrófum |
|
| | b | |
| vinna <silfur> úr jörðu | |
| taka silfur úr jörð með námagrefti |
|
| | c | |
| vinna úr <heimildunum> | |
| nota heimildirnar í afurð (ritsmíð) |
|
| | d | |
| vinna úr <áfallinu> | |
| komast yfir áfallið (með markvissum aðferðum) |
|
|
|
|
| vinnast |
| unninn |