|
framburður |
| beyging |
| 1 |
|
| vera í láréttri stellingu | | dæmi: hún liggur í rúminu | | dæmi: kötturinn lá á mottunni | | dæmi: við lágum í grasinu og horfðum upp í himininn | | liggja á grúfu | | liggja veikur | | hér liggur <hann> | |
|
|
| 2 |
|
| (um flata hluti eða hluti á hliðinni) vera í flatri stöðu | | dæmi: bókin liggur opin á borðinu | | dæmi: hálsfestin lá á botni skúffunnar | | dæmi: fötin lágu á gólfinu |
|
| 3 |
|
| (um veg, leið) hafa staðsetningu eða stefnu, vera staðsettur | | dæmi: vegurinn lá eftir dalnum | | dæmi: gatan liggur í hálfhring | | <halda> sem leið liggur | |
|
|
| 4 |
|
| liggja + að | |
| a | |
| <Danmörk> liggur að <Þýskalandi> | |
| Danmörk á landamæri að Þýskalandi |
|
| | b | |
| láta að því liggja | |
| gefa það í skyn, gefa það til kynna | | dæmi: látið var að því liggja að fjárveitingin hafi verið ólögleg |
|
|
|
|
| 5 |
|
| liggja + á | |
| a | |
| <mér> liggur á | |
| frumlag: þágufall | | ég er að flýta mér | | dæmi: honum lá ekkert á að fara heim |
| | <henni> liggur lífið á | | það liggur (ekki) á <þessu> |
| | b | |
| það liggur <vel> á <honum> | |
|
| | c | |
| liggja á eggjum | |
| (um fugl) vera á eggjum í hreiðri |
|
| | d | |
| liggja á <peningunum> | |
| láta þá ekki frá sér, halda fast í þá |
|
|
|
|
| 6 |
|
| liggja + eftir | |
| það liggur <mikið> eftir <hana> | |
| hún á mörg verk að baki (t.d. bækur, kvæði) |
|
|
|
| 7 |
|
| liggja + frammi | |
| <eyðublaðið> liggur frammi | |
| eyðublaðið er aðgengilegt (á opinberum stað) |
|
|
|
| 8 |
|
| liggja + fyrir | |
| a | |
| liggja fyrir | |
| liggja í rúminu (vegna veikinda eða til að hvíla sig) |
|
| | b | |
| liggja fyrir dauðanum | |
| bíða fársjúkur eftir að deyja |
|
| | c | |
| það liggur fyrir að <ákveða þetta> | |
| það er úrlausnarefni að ákveða þetta, það stefnir í það |
| | það liggur ekkert fyrir um <þetta> | |
|
| | d | |
| <þetta> á fyrir <henni> að liggja | |
| þetta mun koma fyrir hana, framtíðin ber þetta í skauti sér | | dæmi: það átti ekki fyrir honum að liggja að koma til Ameríku |
| | <þetta> liggur fyrir <honum> | |
| þetta kemur fyrir hann í framtíðinni, þetta verða örlög hans | | dæmi: við vissum ekki að þetta lægi fyrir okkur |
|
| | e | |
| <þetta> liggur opið fyrir <honum> | |
| hann á auðvelt með þetta, að læra þetta |
|
|
|
|
| 9 |
|
| liggja + í | |
| a | |
| | b | |
| liggja í bókum | |
| gefa bóklestri mikinn tíma og áhuga |
|
| | c | |
| | d | |
| liggja í því | |
| fá skell, bíða ósigur, verða undir | | dæmi: þar lástu í því! |
|
| | e | |
| þannig liggur í því | |
| þannig er málið vaxið, þannig er það | | dæmi: þannig lá í því að þeir ætluðu að hittast um kvöldið |
|
| | f | |
| | g | |
| <þetta> liggur í því | |
| þetta er fólgið í því | | dæmi: þrautin lá í því að hann átti að drepa hættulegan dreka |
|
| | h | |
| <spenna> liggur í loftinu | |
| spenna er í andrúmsloftinu |
|
|
|
|
| 10 |
|
| liggja + með | |
| liggja með <henni> | |
| hafa kynmök við hana, leggjast með henni |
|
|
|
| 11 |
|
| liggja + niðri | |
| <starfsemin> liggur niðri | |
| starfsemin er ekki í gangi | | dæmi: flugsamgöngur lágu niðri í óveðrinu |
|
|
|
| 11 |
|
| liggja + nærri | |
| það lá nærri <öngþveiti> | |
| það var komið nálægt öngþveiti, öngþveiti varð næstum | | dæmi: það lá nærri að hann æki út af |
|
|
|
| 12 |
|
| liggja + undir | |
| a | |
| | b | |
| <viðurinn> liggur undir skemmdum | |
| hann er við það að skemmast |
|
|
|
|
| 12 |
|
| liggja + til | |
| <sterk rök> liggja til <þess> | |
| sterk rök eru fyrir því | | dæmi: margar ástæður liggja til þess að salurinn er heppilegur |
|
|
|
| 13 |
|
|
| 14 |
|
| liggja + við | |
| a | |
| <þetta> liggur beint við | |
| þetta er augljóst, nærtækt, hentugt | | dæmi: það lá beint við að spyrja bóndann til vegar |
|
| | b | |
| <mér> liggur við <köfnun> | |
| frumlag: þágufall | | ég er alveg að kafna |
| | það lá við <árekstri> | |
| það varð næstum árekstur | | dæmi: það lá við að hann missti jafnvægið |
| | það lá við sjálft að <hann félli útbyrðis> | |
| hann féll næstum útbyrðis, minnstu munaði að ... |
|
| | c | |
| það liggja <háar sektir> við <brotinu> | |
| sá fær háa sekt sem fremur slíkt brot |
|
| | d | |
| ef / þegar mikið liggur við | |
| ef þess nauðsynlega þarf, ef aðstæður krefjast þess, ef í hart fer | | dæmi: ef mikið lá við afgreiddi eigandinn sjálfur í búðinni |
|
| | e | |
|
|
|
| 16 |
|
| liggja + yfir | |
| liggja yfir <þessu> | |
| skoða þetta vandlega | | dæmi: hann lá lengi yfir heimadæmunum |
|
|
|
| orðasambönd: |
| láta ekki sitt eftir liggja |
|
| taka þátt í skyldustörfum |
|
| það liggur í augum uppi |
|
|