| |
 framburður |
| |  beyging |
| | 1 |
| |
| | hreyfa sig til tiltekins staðar | | | dæmi: lestin kemur eftir nokkrar mínútur | | | dæmi: ég kom heim klukkan átta | | | dæmi: gerið svo vel að koma inn | | | dæmi: hún kom gangandi í vinnuna | | | dæmi: komdu hingað kisa mín | | | dæmi: hann kemur aldrei of seint |
|
| | 2 |
| |
| | fallstjórn: þágufall | | | láta (e-ð/e-n) fara eitthvert, flytja, færa (e-ð/e-n) eitthvert | | | dæmi: það þarf að koma lyklunum til hennar | | | dæmi: nú þarf að koma verkefninu af stað | | | koma sér <í skólann> | | |
| | dæmi: við skulum fara að koma okkur heim |
| | | koma <þessu> til skila | | |
|
|
| | 3 |
| |
| | hafna, lenda | | | dæmi: boltinn kom beint í rúðuna |
|
| | 4 |
| |
| | byrja, hefjast | | | dæmi: það er kominn morgunn | | | dæmi: það var komin rigning |
|
| | 5 |
| |
| | fallstjórn: þágufall | | | <þetta> kemur sér vel/illa | | |
| | þetta er heppilegt/óheppilegt | | | dæmi: nú kom sér vel að vera með farsíma | | | dæmi: hanskarnir koma sér vel við garðyrkjuna |
| | | koma sér vel við <hana> | | |
| | reyna að hafa jákvæð áhrif á hana |
|
|
| | 6 |
| |
| | koma + að | | |
| | a | | |
| | koma að honum <þar> | | |
| | ganga fram á hann þar, standa hann að verki (við e-ð vafasamt, óleyfilegt) | | | dæmi: hann kom að henni í rúminu með öðrum manni |
|
| | | b | | |
| | koma að <málinu> | | |
| | eiga aðild að málinu | | | dæmi: stjórnarandstaðan hefur einnig komið að gerð frumvarpsins |
| | | koma að <þessu> | | |
| | minnast á þetta | | | dæmi: ég kem að þessu síðar í erindinu |
|
| | | c | | |
| | koma sér að <þessu> | | |
| | hafa dug í sér til þessa | | | dæmi: ég kom mér ekki að því að vaska upp |
| | | koma sér að verki | | |
| | hefjast handa við verkið, fara að gera eitthvað |
|
| | | d | | |
| | koma <þessu> að | | |
| | fallstjórn: þágufall | | | finna tækifæri, pláss fyrir þetta, taka þetta fram | | | dæmi: ég vil gjarnan koma því að að leikritið er ekki bara fyrir börn |
|
| | | e | | |
| | | f | | |
| | röðin er komin að <henni> | | |
| | | það kemur að <henni> | | |
| | hún er næst í röðinni | | | dæmi: það er komið að þér að búa til kaffið |
| | | það kemur að <þessu> | | |
| | með tímanum gerist þetta | | | dæmi: bráðum kemur að því að þakið verður málað |
|
|
|
|
| | 7 |
| |
| | koma + af | | |
| | fallstjórn: þágufall | | | a | | |
| | | b | | |
| | koma <verkefninu> af stað | | |
| | | koma af stað <illindum> | | |
| | vera valdur að illindum, rifrildi |
|
|
|
|
| | 8 |
| |
| | koma + á | | |
| | fallstjórn: þágufall | | | a | | |
| | koma á <reglulegum fundum> | | |
| | innleiða reglulega fundi | | | dæmi: reynt hefur verið að koma á jafnrétti kynjanna |
|
| | | b | | |
| | stofnsetja, setja á stofn, byrja að starfsrækja (e-ð) | | | koma á fót <nýrri starfsemi> | | | koma á stofn <skóla> | | | koma <fyrirtækinu> á laggirnar |
| | | c | | |
| | það kom á hana | | |
| | henni brá, henni varð hverft við |
|
|
|
|
| | 9 |
| |
| | koma + á móts við | | |
| | koma á móts við <þá> | | |
| | sinna þörfum eða kröfum þeirra | | | dæmi: göngustígum hefur verið fjölgað til að koma á móts við útivistarfólk |
|
|
|
| | 10 |
| |
| | koma + fram | | |
| | a | | |
| | koma fram | | |
| | vera með atriði, troða upp | | | dæmi: margar frægar hljómsveitir komu fram á tónleikunum |
|
| | | b | | |
| | koma fram | | |
| | finnast, birtast | | | dæmi: stúlkan sem hvarf er komin fram |
|
| | | c | | |
| | <spádómurinn> kemur fram | | |
| | spádómurinn rætist, verður að veruleika |
|
| | | d | | |
| | | e | | |
| | <þetta> kemur fram <í skýrslunni> | | |
| | þetta sést, þetta er í skýrslunni |
|
| | | f | | |
| | koma <vel> fram við <hana> | | |
| | sýna henni góða framkomu, tillitssemi, kurteisi | | | dæmi: forstjórinn hefur alltaf komið vel fram við starfsfólkið |
|
|
|
|
| | 11 |
| |
| | koma + frá | | |
| | a | | |
| | | b | | |
| | koma <ráðherranum> frá | | |
| | svipta hann embætti, völdum |
|
|
|
|
| | 12 |
| |
| | koma + fyrir | | |
| | a | | |
| | <þetta> kemur fyrir | | |
| | þetta hendir, gerist | | | dæmi: af hverju er sjúkrabíll hér, hvað kom fyrir? |
| | | <þetta> kemur fyrir <hana> | | |
| | þetta hendir hana | | | dæmi: það kemur stundum fyrir mig að gleyma lyklunum |
|
| | | b | | |
| | koma <dótinu> fyrir | | |
| | finna pláss fyrir það | | | dæmi: hann átti erfitt með að koma hjólinu sínu fyrir á gangstéttinni |
|
| | | c | | |
| | koma sér fyrir | | |
| | búa um sig, gera sér heimili | | | dæmi: hún er að koma sér fyrir í nýju íbúðinni |
|
| | | d | | |
| | koma <vel> fyrir | | |
| | bjóða af sér <góðan> þokka, hafa <góða> framkomu | | | dæmi: nýi ráðherrann kemur ekkert illa fyrir |
|
| | | e | | |
| | <orðið> kemur fyrir | | |
| | orðið birtist, kemst í notkun | | | dæmi: starfsheitið kemur fyrst fyrir á 18. öld |
|
| | | f | | |
| | koma <henni> ekki fyrir sig | | |
| | muna ekki eftir henni, takast það ekki þótt reynt sé | | | dæmi: ég kem því ekki fyrir mig hvað hann heitir |
|
| | | g | | |
| | allt kom fyrir ekki | | |
| | ekkert dugði, allt var árangurslaust | | | dæmi: við leituðum lengi en allt kom fyrir ekki |
|
|
|
|
| | 13 |
| |
| | koma + heim | | |
| | <þetta> kemur heim við <útreikningana> | | |
| | þetta passar, stemmir við þá | | | dæmi: uppgötvanir fornleifafræðinga koma heim við fornar sagnir |
| | | <þetta> kemur heim og saman við <það> | | |
| | þetta passar, stemmir við það | | | dæmi: lýsingar vitna komu heim og saman við útlit þjófsins |
|
|
|
| | 14 |
| |
| | koma + inn | | |
| | kom inn! | | |
| | gakktu inn (í herbergið, húsið) |
| | | koma <þessu> inn hjá <henni> | | |
| | fá hana til að trúa þessu |
|
|
|
| | 15 |
| |
| | koma + inn á | | |
| | koma inn á <þetta> | | |
| | tala um þetta, minnast á þetta | | | dæmi: ráðherrann kom inn á umhverfismál í ræðu sinni |
|
|
|
| | 16 |
| |
| | koma + í | | |
| | fallstjórn: þágufall | | | a | | |
| | koma <honum> í <vanda> | | |
| | setja hann í vanda, valda honum vanda | | | dæmi: þau hafa komið sér í miklar skuldir |
|
| | | b | | |
| | koma <starfseminni> í gang | | |
|
|
|
|
| | 17 |
| |
| | koma + í kring | | |
| | koma <þessu> í kring | | |
| | sjá svo um að þetta gerist | | | dæmi: hann kom því í kring að þeim yrði boðið í veisluna |
|
|
|
| | 18 |
| |
| | koma + með | | |
| | a | | |
| | koma með (honum) | | |
| | fara eitthvert með honum | | | dæmi: hún ætlar að koma með mér í leikhúsið | | | dæmi: ég ætla í gönguferð, kemur þú með? |
|
| | | b | | |
| | koma með <bókina> | | |
| | taka bókina með sér | | | dæmi: allir gestirnir komu með eitthvert snarl |
|
| | | c | | |
| | koma með <tillögu> | | |
| | færa fram, bera upp tillögu | | | dæmi: einn fundarmanna kom með góða hugmynd |
|
|
|
|
| | 19 |
| |
| | koma + niður á | | |
| | a | | |
| | <sparnaðaraðgerðirnar> koma niður á <fötluðum> | | |
| | þær bitna á fötluðum, fatlaðir koma illa út úr þeim |
|
| | | b | | |
| | koma sér niður á <góða lausn> | | |
| | finna í sameiningu góða lausn |
|
|
|
|
| | 20 |
| |
| | koma + nærri | | |
| | koma nærri <deilunni> | | |
| | eiga þátt í, eiga aðild að deilunni |
|
|
|
| | 21 |
| |
| | koma + saman | | |
| | a | | |
| | <nemendur> koma saman | | |
| | nemendur mynda samkomu, mætast í hóp | | | dæmi: læknar spítalans komu saman til fundar | | | dæmi: fjöldi manns var saman kominn í miðbænum |
|
| | | b | | |
| | koma sér saman um <skipulagið> | | |
| | fallstjórn: þágufall | | | gera með sér samkomulag um skipulagið | | | dæmi: nemendurnir gátu ekki komið sér saman um skemmtidagskrána |
|
| | | c | | |
| | <þeim> kemur <vel> saman | | |
| | frumlag: þágufall | | | samkomulag þeirra er <gott> | | | dæmi: bræðrunum tveimur hefur alltaf komið illa saman |
|
| | | d | | |
|
|
|
| | 22 |
| |
| | koma + til | | |
| | a | | |
| | <verðhækkunin> kemur til af <þessu> | | |
| | | hvað kemur til? | | |
| | hvað veldur, hver er ástæðan? | | | dæmi: hvað kemur til að hann er orðinn svona hógvær? |
|
| | | b | | |
| | koma til | | |
| | verða betri, öflugri, eflast, batna | | | dæmi: gróðurinn er allur að koma til eftir veturinn |
|
| | | c | | |
| | koma til | | |
| | verða til, fá tilvist | | | dæmi: hún hefur kosið flokkinn eftir að hann kom til |
| | | koma til sögunnar | | |
| | verða til, fá tilvist | | | dæmi: skrifað var á skinn áður en pappír kom til sögunnar |
|
| | | d | | |
| | koma til með að <iðrast þessa> | | |
| | eiga eftir að iðrast þessa seinna | | | dæmi: við komum til með að bjóða upp á hvalaskoðun í sumar |
|
| | | e | | |
| | þykja/finnast <mikið> til koma | | |
| | vera hrifinn | | | dæmi: þau skoðuðu safnið en fannst heldur lítið til koma |
|
| | | f | | |
| | það kemur til <átaka> | | |
| | átök verða, átök brjótast út | | | dæmi: það kom til slagsmála fyrir utan krána |
|
|
|
|
| | 23 |
| |
| | koma + til móts við | | |
| | koma til móts við <hana> | | |
| | sinna þörfum eða kröfum hennar | | | dæmi: reynt er að koma til móts við kröfur neytenda |
|
|
|
| | 24 |
| |
| | koma + undan | | |
| | fallstjórn: þágufall | | | a | | |
| | koma <peningunum> undan | | |
| | laumast burt með þá, flytja þá leynilega á brott |
|
| | | b | | |
| | koma sér undan <verkinu> | | |
| | sjá til þess að maður sleppi við verkið | | | dæmi: ráðherrann kom sér undan því að svara spurningunni |
|
|
|
|
| | 25 |
| |
| | koma + undir | | |
| | barnið kemur undir | | |
| | barnið er getið | | | dæmi: barnið kom undir um páskana |
|
|
|
| | 26 |
| |
| | koma + upp | | |
| | a | | |
| | sólin/tunglið kemur upp | | |
| | sólin/tunglið stígur upp, rennur upp á himninum |
|
| | | b | | |
| | <krókusarnir> koma upp | | |
| | þeir stinga blöðum sínum upp úr moldinni |
|
| | | c | | |
| | koma sér upp <vinnustofu> | | |
| | útbúa vinnustofu fyrir sig | | | dæmi: íbúar héraðsins hafa komið sér upp félagsheimili |
|
| | | d | | |
| | það kemur upp <ný staða> | | |
| | það verða nýjar aðstæður | | | dæmi: við hringjum í húsvörðinn ef eitthvert vandamál kemur upp |
|
|
|
|
| | 27 |
| |
| | koma + upp á | | |
| | það kemur <ekkert> upp á | | |
| | ekkert (sérstakt) gerist út frá hinu vanalega | | | dæmi: kom nokkuð upp á meðan ég var í burtu? |
|
|
|
| | 28 |
| |
| | koma + upp um | | |
| | koma upp um <þjófinn> | | |
| | segja frá þjófnum, afhjúpa hann |
|
|
|
| | 29 |
| |
| | koma + út | | |
| | a | | |
| | <bókin> kemur út | | |
| | bókin kemur úr prentsmiðjunni, er gefin út |
|
| | | b | | |
| | <þetta> kemur <einkennilega> út | | |
| | þetta lítur einkennilega út, kemur einkennilega fyrir sjónir | | | dæmi: ljósmyndin kom vel út á prenti |
|
|
|
|
| | 30 |
| |
| | koma + út úr | | |
| | <verslunin> kemur <vel> út úr <könnuninni> | | |
| | útkoma hennar úr könnuninni er góð |
|
|
|
| | 31 |
| |
| | koma + við | | |
| | a | | |
| | koma við <þetta> | | |
| | snerta það með hendinni | | | dæmi: það er bannað að koma við listaverkin |
|
| | | b | | |
| | koma við <þar> | | |
| | stoppa þar á leiðinni | | | dæmi: hún kom við í banka á leiðinni heim |
|
| | | c | | |
| | <þetta> kemur <þér> ekki við | | |
| | þig varðar ekkert um þetta, þú þarft ekki að vita neitt um þetta |
|
|
|
|
| | 32 |
| |
| | koma + yfir | | |
| | a | | |
| | hvað kom yfir <hana>? | | |
| | í hvaða hugarástand komst hún? | | | dæmi: ég veit ekki hvað kom yfir mig en ég byrjaði að æpa |
|
| | | b | | |
| | andinn kemur yfir <hana> | | |
| | hún fær (skáldlegan) innblástur |
|
|
|
|
| |
orðasambönd: |
| | koma í veg fyrir <innbrot> |
| |
| | hindra að innbrot eigi sér stað |
|
| |  komast |
